چله کشی | آموزش و مراحل چله کشی فرش فارسی ، ترکی و تلفیقی
بروز شده در 13 خرداد 1402 ساعت 05:48 ب.ظ
در صورتی که بخواهیم یک فرش با کیفیت داشته باشیم باید توجه داشته باشیم که چله کشی آن به صورت صحیح انجام شده باشد و لازمه بافت گلیم فرش و محصولات فرش ماشینی چله کشی می باشد که باید به صورت بدون مشکلات جاری صورت بگیرد.
ما در ادامه موارد اولیه مورد نیاز برای چله کشی را به شما معرفی خواهیم کرد و سپس نکاتی که در هنگام چله کشی باید رعایت شود را به شما خواهیم گفت. برای کاملتر شدن این مقاله نیز در پایان ویژگی هر چله کشی را بیان کرده ایم.
.................. فهرست این مطلب ..................
مواد اولیه لازم چله کشی برای شروع کار چیست !
در مراحل اولیه چله کشی باید بدانیم مواد اولیه برای بافت فرش و یا گلیم مد نظر ما چیست :
در پاسخ باید گفت که از وسایلی همچون متر ، سیخ پود کشی ، مداد مشکی ، چکش و میخ ، تسمه چوبی ، دار قالیبافی ، متر ، دفتین و همچنین دفه استفاده میگردد.
برای مشخص شدن ویژگی هر کدام از این مواد اولیه در ادامه به بررسی هر کدام از ابزار های چله کشی خواهیم پرداخت :
داری قالی
بر روی دار قالی فرش را می بافند که این دار به صورت چهار چوبی طراحی شده است و جنس آن می تواند از فلز و یا باشد. ابعاد دار های قالی به صورت متفاوت می باشد و انتخاب اندازه آن با توجه به طرح مد نظر ما برای بافت خواهد بود و از محبوب ترین دارهای قالی که بر روی آن بافت نقشه و چله کشی صورت میگرید دار قالی عمودی و نوع افقی آن می باشد.
دفتین
ابزاری است که برای محکم کوبیدن پود و گره از آن استفاده میشود ، این وسیله به صورت های مختلفی و با ظاهر متنوع ساخته میشود ولی کارای دفتین و یا همان شانه یکسان بوده و برای کوبیدن گرو پود برای بافت فرش دستباف استفاده میشود.
باید گفت که دفتین دارای اندازه های مختلفی بوده و وزن این ابزار بین 2 الی 10 کیلوگرم میتواند باشد. نحوه طراحی آن نیز به این صورت است که قسمت جلویی تیز بوده که به راحتی وارد تار و پود شده و عملیات کوبیدن تار و پود برای گره صورت بگیرد.
توجه داشته باشید که دفتین های سنگین باید با دقت مورد استفاده قرار داده بشود زیراکه اگر به صورت صحیح استفاده نشود می توان باعث آسب رسانی به چله کشی فرش بگردد.
نقشه فرش
برای چله کشی از نقشه فرش برای دیدن طرح قالی استفاده میکنند و می‌توانند با خواندن طرح نوشته شده بر روی نقشه فرش آن را برای بافتن و چله کشی ببافند.
برای اینکه بدانیم چه تعداد تار را در چله کشی استفاده کنیم باید ببینیم طرح مد نظر ما برای بافته شدن چه تعداد نیاز دارد.
پس از این موضوع نتیجه می‌گیریم که تعداد چله قالی بستگی به نقشه آن نیز دارد.
.
چوب تسمه
چوبی است که دارای شکلی مستطیل بوده و محل قرار گیری آن بین زیر دار و چوب هاف می باشد و چوب چله را می توند تنظیم کرده و عمل تفکیک سازی را نیز انجام دهد و از کج شدن کناره قالی که عموما در روش چله کشی ترکی صورت می‌گیرد جلوگیری نماید.
.
نخ چله
با استفاده از نخ چله قالی بافان شروع به چله کشی میکنند و نحوه کار به این صورت است که جنس این نخ به صورت پنبه بوده که با توجه به نقشه فرش که در پاراگراف بالا آن را توضیح دادیم تامین میگردد و برای بافت فرش استفاده میشود.
توجه داشته باشید که نخ چله علاوه بر پنبه میتواند از ابریشم و یا پشم نیز باشد. حال که به اینجای مطلب رسیدیم بهتر است که این انواع نخ چله را با یک دیگر مقایسه کنیم.
.
ویژگی نخ چله ابریشم ، پشم و پنبه ای چیست !
همانطور که گفته شده برای چله کشی انواع مختلفی نخ وجود دارد که هر کدام از آن ها دارای مشخصه ای می باشد که در ادامه به بررسی آن پرداخته ایم .
نخ چله پشمی
این نخ دارای استحکام بالایی بوده و ایجاد گرمای مناسبی را نیز در فرش برای شما خواهد داشت ، از ویژگی مهمی که نخ چله پشمی می تواند برای شما داشته باشد ، گرم نگه داشتن خانه در سرمای زمستان و روز های سرد سال می باشد.
البته توجه داشته باشید که از این نخ بیشتر در گذشته استفاده می‌گشته است و امروزه از نخ چله پشمی کمتر استفاده میگردد که علت آن برتری دیگر نخ ها است و ما به همین دلیل در ادامه نخ چله ابریشم و پنیه را نیز در ادامه بررسی می‌کنیم.
.
نخ چله پنبه ای
نمره این نخ به صورت 40 ، 32 ، 20 و 10 بوده و از الیاف غوزک به تولید رسیده است ، از نخ چله پنبه ای با توجه به استفاده ای که دارد تهیه میشود.
در صورتی که بخواهند فرش را درشت بافت به تولید برسانند از این نخ چله کشی به صورت چند لا استفاده میکنند و در صورتی که ریز بافتی مد نظر باشد از آن به صورت یک لا استفاده میکنند.
توجه داشته باشید که نوع چند لا دارای عمری طولانی تر بوده ولی ضخامت فرش افزایش پیدا کرده است.
.
نخ چله ابریشمی
همانطور که میدانید نخ ابرشیم از پیله کرم های ابریشم گرفته میشود که به وسیله کارخانه های ابریشم کشی به تولید رسیده است و از ویژگی ای که این نخ ها برای فرش دارا می باشد لطافت فوق العاده آن خواهد بود.
در صورتی که به دنبال یک فرش نرم و لطیف هستید پیشنهاد ما استفاده از فرش دستباف ابریشم برای دکوراسیون خانه می باشد.
نا گفته نماند که در صورتی که فرش با چله کشی ابریشم به تولید رسیده شده باشد از عمری طولانی نیز برخوردار خواهد بود و میتواند سال های سال به عنوان کفپوش خانه شما عمر کند و به همین دلیل است که فرش دستباف توانسته است در بین ایرانی ها محبوبیت بالایی داشته باشد.
راهنمایی روش و مراحل چله کشی ترکی و فارسی
چله کشی فرش و گلیم از اصیلترین مرحله در تولید و بافت فرش دستباف می باشد که به صورت ترکی و فارسی انجام می شود و هر کدام از این روش ها دارای ویژگی خود می باشند که در ادامه سعی کرده ایم تمامی روشها را با معایب و مزایایی که در چله کشی دارند مقایسه کنیم.
.
چله کشی ترکی
برای روش چله کشی ترکی حتما و حتما باید از دو نفر استفاده شود تا چله کشی انجام شده به صورت بی نظیر و بدون نقص باشد.
برای چله کشی ترکی ابتدا چله بر روی دار قالی کشیده شده و سپس دو نفری که گفته شد دو نخ زه دار قالی را به صورت موازی به راست رو باید ببندند.
در این امر باید توجه داشته باشید که هنگام چله کشی طول زهواره از طول عرض آن باید بلند تر باشد تا کیفیت چله کشی دچار عیب و نقص نشود و همچنین عملیات گره زنی نیز برای آنها راحتتر خواهد بود.
برای اینکه بدانید نخ چله را باید از زیر و یا رو رد کردن باید به تعداد شیرازه ها که زوج می باشد و یا فرد توجه داشته باشید.
در این مرحله بیشتر از هر چیزی به دو نفر نیاز است زیرا که در این مرحله نخ چله گلوله شده جمع شده از رو یا زیر زهواره ها رد شده و به نفر دیگر تحویل میگردد ، برای کامل شدن چله کشی اینکار پیاپی صورت می‌گیرد و بعد از یکنواخت انجام دادن آن چله کشی صورت گرفته است.
برای اینکه بدانید چله کشی را درست یا اشتباه انجام داده اید باید این بررسی را انجام دهید که فاصله در زهواره به صورت ضربدری یا زیگزاگی هست یا خیر در صورتی که نباشد چله کشی شما به صورت اشتباه انجام شده است و در صورتی که درست باشد کار تمام است و چله کشی ترکی به خوبی توسط شما انجام شده است.
.
چله کشی فارسی
تفاوتی که روش چله کشی فارسی با ترکی دارد این است که در روش فارسی چله کشی روی زمین صورت می‌گیرید و همانطور که گفته شد در روش ترکی روی دار قالی انجام میشود.
توجه داشته باشید که در روش فارسی بعد از اینکه چله کشی روی زمین صورت گرفته به روی دار قالی انتقال پیدا خواهد کرد. توجه داشته باشید که این روش چله کشی متناسب برای فرش های دستباف ایرانی می باشد و در صورتی که به دنبال چه کسی متناسب برای فرش دستباف ایرانی هستید این چله کشی مناسب خواهد بود.
و اما مراحل انجام این چله کشی به این صورت است که یک متر اضافه تر نخ چله از آنچه که صورت عادی استفاده میگردد برداشته میشود و بعد از آن از سه میله فلزی که دارای قطر یک و نیم سانتی و طول یک متری می باشد استفاده میگردد.
نحوه استفاده از میله برای چله کشی به این صورت است که با فاصله 1 و 3 متری از یک دیگر در کناره هم قرار داده میشود و باید به این موضوع توجه داشته باشید که میله دومی نیابد در پایان میله سوم و اول قرار داده بشود تا یک چله کشی تمیز را داشته باشیم.
برای ادامه کار میله ها را استوار کرده و سپس نخ چله را که می تواند ابریشمی ، پشم و یا پنبه باشد دور میله اول گره بزنید و سپس از زیر میله دومی برای سهولت در کار رد کرده و به گونه ای باید نخ گردانده بشود که دور میله سوم را زده باشد و در مرحله برگشتی از روی میله دومی و همچنین از زیر مبله اول مد نظر ما عبوب نماید.
برای اینکه بدانید چله کشی فارسی را درست انجام داده اید یا خیر باید ببینید که چله کشی میله اول و دوم به صورت ضربدری است یا خیر که در صورتی که ضربدری باشد کار به خوبی به پایان رسیده است.
بعد از پایان کار شما می توانید به راحتی آن را به دار قالی انتقال بدهید ، که نحوه انتقال آن با استفاده از ابزار گاوه صورت می‌گیرد که وظیفه این ابزار سفت کردن پیج مرتبط با چله است.
توجه داشته باشید که در این روش باید تا جایی کار را انجام دهید که چله دارای کششی یکنواخت باشد.
.
چله کشی ترکی و فارسی چه تفاوتی دارد
روش چله کشی ترکی بسیار آسانتر از روش نوع فارسی می باشد و تسلط بیشتر را نیز برای فردی که می‌خواهد فرش را ببافد خواهد داشت ، البته باید این نکته را توجه داشت که در این روش نیاز به دو نفر احساس میشود ولی در روش فارسی یک فرد نیز می تواند موضوع چله کسی را انجام بدهد.
از دیگر معایبی که روش چله کشی ترکی دارد این است که در کناره فرش تسمه و کوجی وجود ندارد و این موضوع میتواند باعث بافته شده کج قالی بگردد که این موضوع نیز باعث از بین رفتن تمامی کار های صورت گرفته میشود.
این موضوع باعث کاهش پیدا کردن عمر کفپوش مد نظر ما و کیفیت آن نیز میگردد. کلیپ چله کشی فرش را نیز می‌توانید ببینید از اینجا.
همانطور که مشخص است ویژگی چله کشی فارسی این است که هنگام بافته شده قالی کج بافته نمی‌شود ، چله ها بر روی دار و همچنین زیر دار تنظیم می مانند.
به حالت کرباس می توان قالی و گلیم را بافت ، البته مشکل این روش سختی کار است که کیفیتی را نیز به همراه دارد.
.
چله کشی تلفیقی
همانطور که بررسی شد هر یک از روش های گفته شده دارای ویژگیهایی بودند و یک روش آسانتر از روش دیگر بود ، برای اینکه از ویژگی هر دو روش ما استفاده برده باشیم یک روش تلفیقی ایجاد شد که دارای مزایای چله کشی ترکی و فارسی بود و کار با آن نیز در این روش آسان است پس خیلتان درباره سختی کار راحت باشد.
برای روش چله کشی تلفیقی از دار ترکی استفاده شده است و نحوه چله کشی بر روی دار ترکی به صورت ایرانی است که البته تفاوت های کوچکی نیز در این روش برای چله کشی ایجاد شده است.
در این روش از لوله های فلزی که از اندازه ای یکسان برخوردار است و قطار آن دو سانتی می باشد استفاده میکنند که این میله ها جایگزین میله اول و سوم روش فارسی می باشد .
برای ادامه چله کشی تلفیقی نیز در ادامه از چله کشی فارسی استفاده شده و در نهایت بر روی دار قالی که ترکی نیز می باشد برای بافت انتقال داده میشود.
.
مرحله پایین کشی چله و فرش دستباف
در هنگامی که فرش دستباف مد نظر ما آنقدر بافته شد که دیگر جای بافت وجود نداشته باشد ما نیاز به مرحله پایین کشی چله خواهیم داشت که اینکار باید به وسیله متخصص صورت بگیرد تا بعد از پایین کشی چله مرحله بافت ادامه پیدا کند.
.
چک لیست مهم در چله کشی
- دار قالی باید سالم باشد که باید قبل از شروع چله کشی از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید تا در میانه کار دچار مشکل نشود. از معایبی که بیشتر در دار های قالی دیده میشود وجود برآمدگی ها بوده و موازی نبودن سر دار و زیر دار می باشد.
- باید در هنگام چله کشی متقارن بودن را حایض اهمیت بدهید زیرا که اگر چله کشی به صورت متقارن صورت گرفته نشود یک طرح فرش دستباف مد نظر ما سنگین تر از طرح دیگر در چله کشی خواهد بود.
- باید در هنگام چله کشی از یکنواختی نخها اطمینان حاصل کنید تا یک فرش با کیفیت و بدون نقص بافته بشود که برای اینکار باید چله کشی را به صورت بدون وقفه انجام دهید.
- نخ چله باید متناسب با فرش دستبافی که می‌خواهید بافته شود تهیه بگردد.
- برای بافت فرش کشش در چله کشی بهتر است زیاد باشد و برای گلیم کشش پایین بهتر است.
- در چله کشی دقت در انجام عملیات از اصیلترین مراحل می باشد.
.
راهنمای چله کشی جم آوری شده از سراسر وب
چله کشی فرش، فرآیندی است که در آن نخ‌های فرش به صورت عمودی با هم تنیده می‌شوند تا چله‌های فرش شکل گیرند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
1. آماده سازی طرح: در ابتدا، طرح فرش روی کاغذ رسم میشود و سپس برش می‌خورد. سپس برش ها به صورت جداگانه برای هر چله، در قالب الگویی به نام “چله‌کش” قرار می‌گیرند.
2. بسته شدن نخها: در این مرحله، نخ‌های رنگی فرش به صورت بسته درآمده و در انتهای هر بسته، یک چله‌کش قرار می‌گیرد.
3. تنیدن نخها: در این مرحله، چله‌کش با استفاده از دستگاهی به نام “تنیدن”، نخها را با هم تنیده می‌کند تا چله‌ای شکل گیرد.
4. انتقال چله‌ها به دستگاه “شیارزن”: پس از تنیدن نخ ها، چله‌ها به دستگاهی به نام “شیارزن” منتقل می‌شوند. در این دستگاه، چله‌ها به صورت عمودی با هم تنیده می‌شوند.
5. پر کردن شیارها: در این مرحله، نخ‌های دیگری به صورت افقی وارد شیارهای چله‌ها می‌شوند تا شیارها پر شوند و چله‌های فرش شکل گیرند.
6. بسته بندی: پس از اتمام تمامی مراحل، چله‌های فرش بسته بندی شده و آماده فروش می‌شوند.
دیدگاهتان را بنویسید